- ข้าว
อาหารไทย "ข้าว" ถือเป็นอาหารหลัก
ข้าวให้คุณค่าสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต
ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานสำคัญของร่างกาย
นอกจากนี้แล้ว ข้าวยังให้วิตามินและเกลือแร่ที่สำคัญอีกมากมาย
ข้าวมีหลายประเภทด้วยกัน ทั้งชนิดเมล็ดยาว และเมล็ดสั้น บางประเภทมีสีขาว,
สีแดง หรือสีดำ ข้าวสวยมักจะนิยมทานกันในภาคกลางและภาคใต้ของประเทศไทย
ขณะที่ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) ผู้คนนิยมบริโภคข้าวเหนียว
(Glutinous or Sticky rice)
นอกจากนั้นข้าวยังนิยมนำมาทำเป็นของว่างและขนมไทยอีกด้วยข้าวสาร : ในการหุงข้าวสารโดยไม่ใช้หม้อหุงข้าวไฟฟ้านั้น สัดส่วนการตวงระหว่างน้ำกับข้าวสารจะอยู่ที่ ข้าวสาร 1 ส่วน ต่อน้ำ 2 ส่วน จากนั้นจึงนำไปใส่หม้อต้มให้เดือด ซึ่งใช้เวลาประมาณ 15 นาที ทั้งนี้ทั้งนั้นเวลาในการหุงอาจแตกต่างได้ในกรณีที่ข้าวที่ใช้หุงเป็นข้าว เก่า หรือข้าวใหม่ และปริมาณที่หุงต่อครั้งก็ส่งผลต่อเวลาในการหุงด้วยเช่นกัน เมื่อต้มได้ 10 – 15 นาทีแล้ว ก็นำฝาหม้อมาปิด (ปิดไม่ต้องสนิท เปิดทิ้งไว้นิดหน่อย) และลดไฟลงให้น้ำในหม้อค่อยแห้งลง ซึ่งจะใช้เวลาอีกประมาณ 5-10 นาที โดยจะสังเกตได้จากข้าวที่อยู่ข้างบนถ้าสุกดีแล้ว ข้างล่างก็จะสุกเช่นเดียวกัน ข้อควรระวังคือเมื่อน้ำแห้งหมดแล้วต้องระวังข้าวในก้นหม้อไหม้
ข้าวเหนียว : คนไทยในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือนิยมรับประทานข้าวเหนียวมากกว่า ข้าวสวย สำหรับการนึ่งข้าวเหนียวนั้น ข้าวเหนียวจะต้องนำไปล้างน้ำและแช่ไว้หลายชั่วโมง (ประมาณหนึ่งคืน) ก่อนจะนำไปนึ่ง ให้เทน้ำออกใส่หวด โดยหวดจะกรองน้ำออกจากข้าวเหนียวที่แช่ไว้ กรณีที่ตา (รู) ของหวดมีขนาดใหญ่ อาจจำเป็นต้องรองด้วยผ้าขาวบางก่อนที่จะเทข้าวเหนียวที่แช่น้ำใส่ลงไป จากนั้นจึงนำหวดไปตั้งบนหม้อที่ต้มน้ำไว้แล้ว เมื่อน้ำเดือดข้าวเหนียวที่อยู่ในหวดเหนือหม้อต้มก็จะเริ่มสุกอย่างช้าๆ เมื่อเริ่มสังเกตเห็นไอน้ำผ่านขึ้นมาจากข้าวเหนียวในหวด จะต้องหาฝามาปิดหวดและทิ้งไว้อย่างนั้นประมาณ 5 นาที จากนั้นก็ลองดูว่าข้าวเหนียวนุ่มหรือยัง ถ้ายังไม่นุ่มก็ให้เอาฝามาปิดหวดไว้อีกสักพักแล้วจึงตรวจดูว่าข้าวเหนียวสุก ดีหรือยัง
เมื่อ ข้าวเหนียวสุกดีแล้ว จึงปิดไฟแล้วนำข้าวเหนียวมาใส่บนถาด ใช้ช้อนแผ่ข้าวเหนียวออกเพื่อให้ไอน้ำที่ยังร้อนออกจากข้าวเหนียวที่สุก ถ้าไม่ทำเช่นนี้ข้าวเหนียวที่นึ่งสุกจะแฉะและไม่น่ารับประทาน
อาหารประเภทเส้น
ก๋วยเตี๋ยวสำหรับ อาหารไทย มีเส้นก๋วยเตี๋ยวหลาย ชนิดด้วยกัน ขนาดของเส้นก็ต่างกันด้วยไม่ว่าจะเป็นเส้นเล็ก, เส้นใหญ่, เส้นหมี่ ฯลฯ นอกจากนั้นเส้นก๋วยเตี๋ยวยังสามารถแยกเป็นประเภทเส้นที่ผลิตสดใหม่ๆ และชนิดแห้ง (ซึ่งต้องนำไปแช่น้ำก่อนประกอบอาหาร) ขณะเดียวกันเส้นก๋วยเตี๋ยวยังทำมาจากวัตถุดิบที่ต่างชนิดกันด้วย เช่น ทำมาจากแป้งข้าวเจ้า, แป้งข้าวสาลี หรือถั่วเขียว (mung bean)
ใน กรณีที่ใช้เส้นก๋วยเตี๋ยวชนิดแห้ง (Dried Noodles) ก่อนนำมาประกอบอาหาร จำเป็นต้องนำเส้นก๋วยเตี๋ยวไปแช่ในน้ำประมาณ 15-20 นาทีก่อนใช้งาน จากนั้นจึงสามารถนำไปผัดได้ กรณีที่จะนำไปใส่ในแกงจืด ก็นำเส้นก๋วยเตี๋ยวไปแช่ในน้ำประมาณสองนาทีก็พอ กรณีที่ต้องการใช้เส้นก๋วยเตี๋ยวชนิดแห้งด่วนสามารถนำเส้นไปแช่ในน้ำร้อน ประมาณ 3-5 นาทีแล้วนำเส้นไปแช่ในน้ำเย็น เพื่อไม่ให้เส้นก๋วยเตี๋ยวเละ ขณะเดียวกันถ้าใช้เส้นก๋วยเตี๋ยวที่ผลิตสดใหม่ๆ ก็ไม่จำเป็นต้องนำไปแช่น้ำก่อนนำมาประกอบอาหารแต่อย่างใด สำหรับเส้นหมี่ที่ต้องการนำไปทอดกรอบ ก็ไม่จำเป็นต้องแช่น้ำ สามารถนำไปทอดได้ทันที
วุ้นเส้นที่ ใช้ประกอบอาหารนั้น โดยปกติจะทำจากถั่วเขียว ก่อนนำไปประกอบอาหารต้องนำแช่ในน้ำประมาณ 5 นาที แต่ถ้าจะนำวุ้นเส้นไปทำยำ (ยำวุ้นเส้น) จำเป็นจะต้องนำวุ้นเส้นไปลวกในน้ำร้อนและนำไปแช่น้ำเย็น (เพื่อป้องกันไม่ให้เส้นเละ) จากนั้นจึงค่อยนำไปทำยำต่อไป
เป็น อีกหนึ่งชนิดของอาหารไทย ที่มีมาช้านาน ชื่อเป็นขนม แต่แท้จริงเป้นอาหารทำมาจากแป้งข้าวจ้าว มีทั้งขนมจีนที่เป็นแป้งหมัก และแป้งสด นวดแป้งให้เหลวแล้วเทใส่กระบอกเจาะรู แล้วบีบแป้งให้ไหลลงในน้ำเดือด เมื่อสุกจะลอยตัว ตักขึ้นมาแช่น้ำเย็นที่สะอาด นิยมกินกับน้ำพริก น้ำยา แกงเผ็ดชนิดต่างๆ กินแกล้มกับผักสด ผักดอง เป็นเครื่องเคียง
อาหารไทย เป็นอาหารประจำของประเทศไทย ที่มีการสั่งสมและถ่ายทอดสืบต่อกันมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีต จนเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ ถือได้ว่าอาหารไทยเป็นวัฒนธรรมประจำชาติที่สำคัญของไทย อาหารไทยที่ขึ้นชื่อที่สุดของคนไทย คือ น้ำพริกปลาทู พร้อมกับเครื่องเคียงที่จัดมาเป็นชุด จากผลการสำรวจ 50 อาหารที่อร่อยที่สุดในโลกปี 2554 โดย ซีเอ็นเอ็น (CNN) ผลปรากฏว่า อาหารไทยติดหลายอันดับ ได้แก่ ส้มตำ อันดับที่ 46, น้ำตกหมู อันดับที่ 19, ต้มยำกุ้ง อันดับที่ 8 และ แกงมัสมั่น ติดอันดับที่ 1